Aspekty prawne transportu multimodalnego

Według definicji transport multimodalny to transport osób lub towarów w danym wycinku czasu, który odbywa się przy użyciu dwóch lub więcej różnych środków transportu. Transport multimodalny rozwinął się w związku z „rewolucją kontenerową” w latach 60-tych i 70-tych XX wieku. Od 2011 roku transporty kontenerowe stanowią zdecydowanie najważniejszą grupę przesyłek multimodalnych. Należy jednak pamiętać, że transport multimodalny nie jest równoznaczny z transportem kontenerowym.

Rozwój transportu multimodalnego

tani transport multimodalnyJest on możliwy do zrealizowania bez jakiejkolwiek formy kontenera. W lokalnym transporcie publicznym coraz częściej dochodzi do różnicowania środków transportu, co rozszerza tradycyjnie już istniejące usługi łamane (głównie drogowe/kolejowe). Transport łamany (stanowiący tani transport multimodalny) miał pierwotnie główną funkcję dowożenia pasażerów do wydajnych, dobrze rozwiniętych środków transportu. W tym celu stworzono węzły przesiadkowe specjalnie dla połączenia autobusu (także tramwaju) z koleją podziemną lub podmiejską (np. dworce autobusowe). Usługi łamane były bardziej powszechne w większych miastach niż na obszarach wiejskich, ponieważ regionalne linie autobusowe (początkowo międzymiastowe, później regionalne) kursowały stale do centrów miast, a dworce kolejowe były również w miarę możliwości zlokalizowane centralnie. W krajach o dobrze rozwiniętym systemie kolejowym, kolej ma obecnie pierwszeństwo przed drogowym transportem pasażerskim. Oprócz wprowadzenia taryf łączonych, równoległe przewozy autobusowe są ograniczane. Transport autobusowy otrzymuje kolejową funkcję uzupełniającą, rozwojową i dowozową, czyli staje się drugorzędnym środkiem transportu o niewielkich zadaniach międzyregionalnych. Badania nad transportem multimodalnym prowadzone są w wielu ośrodkach rządowych, komercyjnych i akademickich. Wiele uniwersytetów prowadzi multimodalne programy badawcze i edukacyjne. Komisja Europejska zainwestowała znaczne środki w badania multimodalne w ramach programu H2020 – przykładami są CORE i SYNCHRO-NET.

Z prawnego punktu widzenia transporty multimodalne są obecnie regulowane przez różne, często obowiązkowe konwencje międzynarodowe. Konwencje te przewidują różne podstawy odpowiedzialności i różne ograniczenia odpowiedzialności przewoźnika. Od 2011 roku rozwiązaniem tego problemu jest tzw. zasada sieci. Zgodnie z zasadą sieci różne konwencje współistnieją w niezmienionej formie, a odpowiedzialność przewoźnika jest określana w zależności od tego, gdzie doszło do naruszenia umowy (np. gdy towar został uszkodzony podczas transportu).