Sprężarka zwana także wentylatorem to urządzenie z napędem, służące do wytwarzania przepływu w cieczy, zwykle gazu, takiego jak powietrze. Wentylator składa się z wirującego układu łopatek, które działają na powietrze. Wirujący układ łopatek nazywany jest wirnikiem lub prowadnicą. Większość wentylatorów jest napędzana silnikami elektrycznymi, ale mogą być stosowane inne źródła zasilania, w tym silniki hydrauliczne, ręczne i spalinowe.
Typowe zastosowania wentylatorów
Zazwyczaj, wentylator znajduje się w jakiejś formie obudowy, co zwiększa bezpieczeństwo poprzez zapobieganie kontaktowi przedmiotów z łopatkami wentylatora. Mechanicznie, wentylatorem może być dowolna łopatka obrotowa lub łopatki używane do wytwarzania prądów powietrza. Łopatki wentylatora często obracają się pod wpływem strumienia cieczy roboczej, a urządzenia, które to wykorzystują, takie jak anemometry i turbiny wiatrowe, często mają konstrukcję podobną do wentylatora. Typowe zastosowania obejmują „sterowanie” klimatem i osobisty komfort cieplny (np. wentylator podłogowy), systemy chłodzenia silnika pojazdu, systemy chłodzenia maszyn (m.in. wzmacniacze mocy audio), wentylację, odciąganie dymu oraz wietrzenie, a także usuwanie pyłu (np. ssanie jak w odkurzaczu), suszenie (zwykle w połączeniu ze źródłem ciepła) i zapewnienie przeciągów na wypadek pożaru. Pierwsze wentylatory używane były w Indiach około 500 lat p.n.e. Były to urządzenia ręczne wykonane z pasków bambusa lub innych włókien roślinnych, które można było obracać lub wachlować w celu przemieszczania powietrza. Podczas rządów brytyjskich, określenie „wentylator” zaczęło być używane przez Anglików i Hindusów i oznaczało duży, huśtający się płaski wentylator wyciągowy, przymocowany do sufitu i ciągnięty przez sługę. Dla potrzeb klimatyzacji, rzemieślnik i inżynier z dynastii Han, Ding Huan wynalazł ręcznie sterowany wentylator obrotowy z siedmioma kołami o średnicy 3 m. W VIII wieku, za czasów dynastii Tang (618-907), Chińczycy używali siły hydraulicznej do obracania kół wentylatora do klimatyzacji.
Za czasów dynastii Song (960-1279) coraz bardziej powszechnym rodzajem wentylatora stawał się wentylator obrotowy. W XVII wieku eksperymenty naukowców takich jak Otto von Guericke, Robert Hooke i Robert Boyle ustanowiły podstawowe zasady podciśnienia i przepływu powietrza. Angielski architekt Sir Christopher Wren zastosował w Domach Parlamentu wczesny system wentylacyjny. Projekt Wrena stanowiłby katalizator dla znacznie późniejszych ulepszeń i innowacji.